Mustafa Kemal’in Samsun’a Çıkışı -19 Mayıs 1919
Samsun ve civarında yaşayan Rumlar, bölge halkını tehdit etmeye başlamıştı. Bu bölgede yaşayan Türk halkı ise, Rumların bu zararlı çalışmalarını önlemek için ellerine silahları alarak karşılık verdiler. Bunun üzerine İtilaf Devletleri; Mondros’un 7.maddesini gerekçe göstererek o bölgeyi işgal edebileceğini duyurdu. Bu durum karşısında İstanbul Hükümeti tek çare olarak Mustafa Kemal’i bölgeye gönderip Türk halkının elindeki silahları alması ve çatışmaların bitmesini istedi. Böylece bölgede asayiş sağlanacaktı.
NOT: Mustafa Kemal bu göreve 9.Ordu Müfettişi olarak görevlendirilmiştir.
9.Ordu Müfettişi olan Mustafa Kemal askeri ve sivil tüm makamlara emir verme yetkisiyle bölgeye gönderilmişti.
Mustafa Kemal bunu bir fırsata çevirdi. Mustafa Kemal’in Samsuna çıkmasındaki asıl amaç Kurtuluş Savaşını ( Milli Mücadele) başlatmaktır.
Mustafa Kemal Samsun’a geldiğinde şöyle bir rapor hazırladı:
- Bölgedeki karışıklıklardan Rumlar ve İtilaf Devletleri sorumludur.
- Türk ulusu bağımsızlığını kazanmak istemekte kararlı ve haklıdır.
Bunun üzerine Mustafa Kemal İstanbul’a geri çağrılır ancak o, dönmez. Mustafa Kemal, Anadolu’daki çeşitli askeri birliklere telgraflar çekerek askerin terhis edilmemesini ve silahlarının teslim edilmemesini ister. Mustafa Kemal, Samsun, İngiliz askerlerinin denetiminde olduğu için hemen daha güvenli olan Havza ilçesine geçti. Burada Havza Genelgesini yayınladı.
Havza Genelgesi 28 Mayıs 1919
Mustafa Kemal; Havza’da 9. Ordu Müfettişi olarak; tüm askeri ve idari birimlere telgraf çekti ve halka İstanbul Hükümetine, İtilaf Devletlerine karşı gelmelerini, onları protesto eden telgraflar çekmelerini ve mitinglerle protestolar yapılmasını istedi.
NOT: Havza Genelgesi ile MİLLİ BİLİNÇ uyandırılmaya çalışılmıştır. Halkın, işgaller hakkında haberdar olması sağlanmıştır.